Muskuseend (wilde muskuseend)

Cairina moschata

Muscovy duck / Moschusente / Canard mosqué d'Amerique

De muskuseend (Cairina moschata) is een grote eend die voorkomt in Mexico, Centraal en Zuid Amerika. Kleine wilde populaties hebben zich gevestigd in de Verenigde Staten, met name in de lager gelegenRio Grande Valley in Texas. Verwilderde gedomesticeerde muskuseenden leven in Nieuw Zeeland en zijn te vinden in Europa. De woerd is een stuk groter dan de eend, waarbij de woerd grotere wratten aan de snavelbasis en op de snavel heeft. Ondanks het logge lichaam zijn het goede vliegers en men ziet ze ook regelmatig op grote hoogte in bomen wat rusten. 

Het gedomesticeerde ras, Cairina moschata forma domestica, is in Spaanstalige landen bekend als pato criollo ("creoolse eend"). Ze werden al gehouden en gefokt door de oorspronkelijke Amerikaanse volkeren voordat de Europeanen het continent ontdekten. Deze tamme eenden zijn zwaarder gebouwd (gefokt voor het vlees) en kunnen minder goed en minder lang vliegen dan hun wilde voorouders. Hun kleuren zijn ook zeer variabel en vaak bont, bijna nooit volledig zwart. Andere Spaanse namen voor deze eend zijn pato casero ("tuineend") en pato mudo ("stille eend", omdat ze niet kwaken).

Muskuseend zijn holenbroeders, wat goed terug te zien is in hun lichaamsbouw: de zeer scherpe nagels zijn geschikt om zich vast te grijpen aan boombast en takken, zodat ze gemakkelijk een boomholte kunnen zoeken om te nestelen. De vleugels en staart zijn zo gebouwd dat ze zich gemakkelijk in beboste gebieden kunnen wenden tussen alle takken. En de flinke staart geeft hen een goede gelegenheid om balans te houden wanneer ze slapen in bomen. 

De wilde muskuseend heeft een extreem groot leefgebied en hun populatie is dan ook wijdverspreid en groot. de IUCN heeft deze soort dan ook de status van Least Concern gegeven (2009) wat zoveel zegt als dat er momenteel geen reden is om aan te nemen dat de soort bedreigd wordt in het oorspronkelijke leefgebied. Echter, de vermenging met tamme bonte muskuseenden gebeurd op grote schaal waar deze tamme eenden gehouden worden. Dit vindt zowat overal plaats waar mensen wonen, dus in hun oorspronkelijke leefgebied leven veel kruisingen tussen wilde en tamme muskuseenden. Gelukkig zijn er nog veel onbewoonde gebieden waar de soort floreert, echter dient gezegd te worden dat juist daar ook ontbossing plaatsvindt. Houtkap, ontginning en aanplant van sojaplantages vormen dan ook een grote bedreiging voor deze eendensoort.

Er bestaat een misvatting over de juiste kleur van de kuikens, welke door sommige mensen geacht wordt donkerbruin te zijn (bij de wildvorm). Echter, de kuikens van de wildvorm lijken sterk op de kuikens van bijvoorbeeld de wilde eend: een patroon van bruin en geel is verdeeld over het lichaam, waarbij de bovendelen van het lichaam vooral bruin zijn en de onderzijde geel. Zo heeft het hoofdje bovenop een bruine kap en is er een bruine streep achter het oog. De rug is bruin, terwijl borst en flanken deels geel zijn. Het is bijna logisch dat ook kuikens van de wildvorm van de muskuseend dit patroon hebben, gezien de functie (schutkleur). Waar in gevangenschap donkergekleurde (egaal bruin) ontstaan, is er mogelijk sprake van melanisme, een afwijking (mutatie) waardoor dieren donkerder worden dan de oorspronkelijke kleur. Door een te strenge selectie op de zwarte kleur van volwassen vogels (het willen wegfokken van rode washuid bij de volwassen woerden), kan deze melanisme ontstaan zijn. 

Meer hierover leest u hier (engelstalig). 

Boven: wilde muskuseend vrouw, in een Nederlandse watervogelcollectie

Boven: wilde muskuseend, vrouw

Boven: wilde muskuseenden bij Sylvan Heights Bird Park, USA

Boven: wilde muskuseenden, achteraan de woerd, vooraan de vrouw.

Boven: een groep wilde muskuseenden in Poços de Caldas, Minas Gerais, Brazil

Boven: een wilde muskuseend vrouw in Poços de Caldas, Minas Gerais, Brazil

Boven: een wilde muskuseend woerd in Poços de Caldas, Minas Gerais, Brazil