Witrugeenden zijn lang ingedeeld bij de stekelstaarteenden (geslacht Oxyura). Maar recentere studies hebben aangetoond dat de eenden nauwer verwant zijn aan de fluiteenden (Dendrocygna). Witrugeenden leven in Afrika ten zuiden van de Sahara, ook op het eiland Madagascar. Ze komen voor in waterrijke gebieden waar de vegetatie niet te dicht is. Op het land kunnen ze zich eigenlijk amper voortbewegen, door de ver naar achteren geplaatste poten. Ze leven dan ook voornamelijk in het water, waar ze al duikend plantaardig voedsel zoeken op de bodem. Het zijn trage zwemmers.
Om op te stijgen hebben deze eenden een lange aanloop nodig. Buiten het broedseizoen begeven de eenden zich in kleine groepjes, terwijl ze tijdens het broedseizoen paarsgewijs leven. De witte rug is alleen te zien als ze vliegen.
De ondersoort uit Madagascar (T. l. insularis) is kleiner met een donkerder hoofd en lichaam. Ze leggen 4-10 chocolade bruine eieren die uitkomen na 26-30 dagen. De soort wordt weinig in volière-milieu gehouden, maar er komen steeds vaker kweekresultaten voor.
De ringmaat voor nakweek is 10 milimeter; De eenden kunnen geringd worden op een leeftijd van zo'n 27 dagen.
Boven: volwassen witrugeenden
Boven: volwassen witrugeend
Boven: volwassen witrugeend
Boven: volwassen witrugeenden
Boven: volwassen witrugeenden
Boven: volwassen witrugeenden
Boven: broedende witrugeend
Boven: broedende witrugeend
Boven: witrugeend in zijn typische alerte houding
Boven: witrugeenden en Afrikaanse pygmeegansjes